पशुपतिराम पःमाय्
छन्हु जिन्याबलेंयाथें वहे लँ जुयाः वयाच्वनागु अनायास जिगु मिखा उगु झ्वाताय् लाःवन । जिं न्हिंन्हिं खनाच्वनागु झ्वाता जक मखु ला रु न जिगनं मेथाय् जकं थ्यंम्ह जुल ला ? थ्व छु जुल धकाः हाकनं उगु झ्वातायात छकः क्वथिक स्वयाः खः । थ्व वहे खौमा त्वालय् च्वंगु माष्टर जगत सुन्दर मल्लया हे उ झ्वाता खः । अय्नं जिगु मन मन माने जू हे मजूथः थम्हं हे विश्वास याय् मफुत। उगु जगत सुन्दरया झ्वाताय् धाथेंया ढाका तपुलि छेनय् थ्याक्क मिले जुइक पुइकातःगु भ्रमजा जूगु खहे मखु । थय्क स्वय्बले सुयां पुलांगु तपुलिंथें नं मच्वं । जि भचा आतां दनाः स्वयाच्वना । अन हे जःखः च्वंपिं छम्ह निम्हेसिकय् उ न्यनास्वया । सुनानं स्यु मधाः निन्हु स्वन्हु न्यवनिसं तपुलि पुइकातःगु न खना जक धाल । अन हे न्ह्यःने उ पाखे सफू व अखबार पसः तयाच्वंम्ह पासा मित्रजीयाके न्यनानं अहं जिं नं म्हीगतिनि खनागु, गुबले सुनानं छाय्गथे यानाः पुइकल मस्यू धयादिल ।
उम्ह भाषासेवी माष्टर जगत न सुन्दर मल्लया लिपांगु जीवनकालय् म ख्वंथाःगु वसः छकस् हियाः फेरे न याकाबी धाइपिं सायद दुला मदुला व जाजिं मस्यू । तर थौं वय्कःया व झ्वाताय् तपुलिं पुइका तःखु गनाबले दत्तले
कुचा मदे धुंकाः विचाः धयागु थ्व हेला धयाथें ताल । थव ज्या न्याम्हेस्यां याःगु जूसां उम्ह मनूया र श्राप खः ला ब्यङ्ग खः ला ु जिं थुइके मफुत । सायद थुगु दृश्य खपि मेपिं दर्शकतय्गु मनय् गथे लगे जुल जुइ व जिं धाय् मफु । तर जिगु मनय् धाःसा छगू असन्तुष्टि ब्वलनाच्वन । सायद गुगुं न्हिं थुगु झ्वाताय् न्हुगु बुलं पुंकाः कोट फिकातःगु नं स्वय्दइ तिनिला । जि वहे तपुलि पुइकातःगु वाता स्वयाः मनय् खँ वायकाच्वना । उगु अर्थ दयाः झवातायाम्ह माष्टर जगत सुन्दर जुरुक्क दनाः उगुथासं कुहाँ भायाः थःगु पुलां छँय् छकस् दुस्वः वनाः धुलं गय्क ध्याकुने छखे चिनातःगु थः म्हं च्वयातःगु र सफूत व कुचा काचा छगू छगू दत्तले थाथा याना मालास् छं छं भ्व थःगु कोटया म्हिचाय् तयादिल । जि वय्कःया ल्यूल्यू छु याइथें धकाः स्वय् धकाः वनाम्हेसिया धुलं न्हाय् उसुस्से च्वना हाछिकाः वइथें जुल । वयकःया एकाग्रताय् विध्नवाधा जुइ धकाः जिं हाछिका स् मतसे न्हाय्प्वाः तिनाच्वना । अनं लिपा
जुरुक्क दनाः थःगु कोट थाथा यानाः ( पिहां भायादिल । जिं वय्कल मखंक भचा पाक्क ल्यूल्यू वना । वय्कःयात ख्वप दे भ्रमण यानाः स्वय् मन दतला छु थें खौमा ध्वाखां दुहाँ झाल । ध्वाखा पुलाः दुहाँ वयाकथं ख्वपदेया दकले न्हापांगु पुलांगु स्कुल श्री पद्म माध्यमीक विद्यालयया रञ्जना आखलं न ( च्वयातःगु साइन बोर्ड खंकादिल । थुगु स्कूलय् जा झीगु नेवाः भाष व ब्वकीगु व्यवस्था दुथें धकाः ह तायकादिल जुइ । थःगु छ्यं लुकुलुकु ह संकाः न्ह्यःने झाःबले नगरपालिकाया नांग्वरः नं नेवाः आखलं च्वयातःगु खनादिल । आः जा स्थानीय व निकायलय् थःगु नेवाः भाषां हे नं र च्वय् ज्यूगु व्यवस्था जुलथें धकाः इ मनय् तयाः न्ह्यः ज्यानादिल । यँदेया चागलय् जिगु नामं जगत सुन्दर ब्वनेकुथि चाय्काः इ नेवाः भाषा ९ नेपालभाषा माध्यमं ब्वंकेगु एस. एल. सी. बिइका पास नं धुकल याके गुखनी । अले नेवाः आखलं लिपिपौ लपौया ल्याखं नं बँ छु दंनिसें पिहाँ वयाच्वंगु नं च्वछाय्वहगु ज्या खः धकाः तायकादिल ला धयाथें जिं तायका । नं सायद वय्कः नं आ जा नेपालय् झीगु नेवाः भाय्या विकास जुयाच्वंगु ला छु थें धकाः भचा लय्तायादिल नेला धकाः तायका । अनं लिपा फसिमहाद्यः या कुनय् थ्यंबले स्कूल (स् वनेत वयाच्वंपि छथ्व विद्यार्थी मचात क नाप लानादिल । स्वय् मचा छिमिसं ब्वनेगु थौंकन्हय्या सफुत गथे च्वं त् धकाः झोला चाय्काः स्वयादिल ।
उगु झ्वलाय् अप्वःथें अंग्रेजी भाषं च्वयातःगु सफूत अले छगू निगू जक न देवनागरी आखलं च्वयातःगु नं नेपालीभाय्या सफूत खंकादिल । अले । मचातय्त छिमिस नेवाः भाषं छु। हे वं ब्वने म्वाःला धकाः न्यनादिल । मचात स् ह्वार्र न्हिलाः ुकहाँ नेवाः भाषा पढ्ने हामीत नेवाः भाषा बोल्न त आउँदैनु धकास् लिसस् बिल । स्कुलय् ब्वनीपिं क्ष् मचातय्गु थज्याःगु लिसः न्यनाः प वयकः भचा भावकु जुयाः उमिगु नं ख्वाः छक क्वथिइक स्वयाः ुके त्यसो भए तिमीहरु नेवाः होइनु धकाः न्यनादिल । मचातय्सं हामी नेवारत हो नि नेवाः भाषा बोल्न जानेको छैन धाधां सफू
ब्यागय् तयाः बाइ बाइ धा धा नाछ्वल । वयकःया मनय् छु छु ख वातुवाय्काः बालाखु गणेद्यः थाय् कुनय् थ्यंकः झाल । उबले अन ध्याकुं पसलय् युनिफर्म वसस् पुंकाः थःमांम्ह स्कूलय् तय् यंकेत वःम्हस्यां के किन्ने रु विस्कुट किनुं हे धकाः पर्त्या भासं न्यनाच्वंगु ताय्कादिल । नकतिनि स्वति जक दुम्ह उम्ह मचा ममि, मलाई वाइ वाइ चाउचाउ र चकेलट चाहिन्छ ु धाःगु नं ताय्काः वातां च्वनादिल । थःगु थासय् नेवातय्सं थःगु भाषा अपलेहना याःगु खनाः ल्हाः कपालय् तयाः भचा ख्वाः ख्युंकाः ताहाकय्क झुसकाः तयाः अन न्ह्यः नेच्वंगु फल्चाय् भचा फेतुनादिल । अन च्वनादीबले नं मेपिं मचात स्कुलय् तःवःपिं अभिभावक ९माँ, बौ, तता, दाजु० पिं थें मचातलिसे पर्त्याभाषं जक खल्हानाः वःगु खनादिल । थथे नेवाःतय् छँय् छँय् सकलें मचातय् म्हुतुइ म्हुतुइ पर्त्या भाषां थाय् काय् धुंकूगु खनाः म्हुतुं पिज्वयकादिल ुभानु छं जा याय् जिक्वहे यात खनी सा । छंगु ज्याय् राज्यपाखें माक्व माक्व ग्वाहील जुल शाह, राणा, प्रजातन्त्र, पञ्चायत पुन प्रजातन्त्र, संकटकाल अनं लिपा गणतन्त्र न्ह्याग्गु हे नांया व्यवस्था वःसां छन्त ग्वाहालि यानाः हे च्वन, छ त्यात जि धका: म्हुतु जक सकास् म्हुतुं छु धयादिल मस्यू, जिं तापाकं तिफ्याय् मफु ।
अले वयक्स् जुरुक्क दनाः तुलाछें त्रिपुरसन्दुरी जुयाः सुकूध्वाखापाखें भचा पलाः न्ह्याकाः छु गल्लीया छगू छँय् स्वाराक्क दुहाँ झायादिल । वयकः दुहाँ झाःगु छें वहे धकाः जिं तिफ्याय् मफुत । जगतसुन्दर मल्लजु थथेंभनं फाय फाति भायाः सायद छैखापतिकं दुस्वयां ‘गज्यपुं छपुं काँत, थः मचातय्त माँ भाषं ख मल्हाकुसे छु पर्त्या भाष खँ ल्हाका तयागु रु न्हिं काःगु नं मस्युपुं न्हाय् ध्यंगु नं मस्युपु ह्वाज्यः तु धकाः जक वाभाल ला । हाकनं वयकलं उमित छु यानागु छिमिसं थः मचातय्त पर्त्या भाय् जक ल्हाका तयागु ला रु छ छिमि थःगु भाय् धैगु हे मन्त ला रु छिसिमं मिइ जिक्वः थःगु कला कृति थःम्ह पुज्यानातयापिं देगलय् च्वपिं द्यः नापं मिइधुन मखुला रु आः छु थःगु भाय् नं मियाः छ्वय् धुन ला सुइत मिया छ्वया रु गुबले मिया छ्वया रु स्वय् अझ नं लाः नि, छिपि थःत नेवाः धकाः गौरब कथं म्वाय मन दनिसा थः मचातलिसे थःगु भाषं हे खँल्हा अले खँ ल्हाकी । थुकिया मतलब थ्व मखुकी उमित मेगु भाषा स्यनेहे मते धयागुचाहिं मखु । ईव्यः कथं थःत माःगु मेमेगु भाय् नं सय्केमाः साहित्य मेमेगु सफू नं ब्वनेमाः । तर थःगु भाय् हे त्वःताः मेगु भाषाय् आत्मसर्पण यानाः मखु । थथे आपालं खं धयाः ध्वाथुइका च्वनादिल ला धकाः मनय् खँ वायका वाताहाँ दनाच्वना ।
थुज्वःबले जिगु लिउने ब्यूगु मोटर साइकलया हर्नया सलं जि संक वन । जि भचा चिलाः लँ त्वःता बिया । जिगु न्हाय्पनय् धाःसा वहे धापू जक थ्वयाच्वन ुथः मचातय्त मथां आखः सयेकेसा मांङ भाषाखं आखः ब्वङ दिसं, नेवाः जुयाः स्वाय्गुली गर्भ ताय्का दिसँु खनं खः आखः ब्वनेबले कर्पिनिगु भाष क्वत्यय्काः ब्वनेसिबें थःगु मां भाषां ब्वनेगु ब्वंकेगु व्यवस्था याय्फुसा तच्चकं अःपुइ ला धयाथें च्वनावल । थ्व झ्वातायाम्ह मनू गुम्ह शिक्षा सेवी माष्टर समाज सुधारक भाषिक चेतना थनेत कुतः याःम्ह जक नं मखु निरंकुशतन्त्र विरुद्ध नं सः थ्वय्काः थःगु जीवन हे सम्पूर्ण यानावः म्ह माष्टर जगतसुन्दर खः ।
वय्कःया धापूकथं भी नेवाःतय्सं थवंथवय् थः काय् भौ, छय्, छुइपिं लिसें पर्त्या भाय् ल्हाय् त्वःताः थःगु नेवाः भाषां हे खँल्हावनाः झीगु थःगु भाय्यात ल्यंके माल । नेवाः नं थवंथवय् नेवाः भाषं हे खँ ल्हानाः थःगु भाषां च्वया नेवाः जाति स्वाकाः तय्माल । अथे मयाःसा थःगु दुगु भाय् हे त्वःताः वनेगु जुलधाःसा थ्वहे जेष्ठ नेवाःत छं भचा ल्यं दत्तले जक नेवाः भाय् ल्यनाच्वनी उयां लिपा थःगु सम्पन्नगु लिपि, भाषा, साहित्य सकतां दयानं छं मकास् इतिहासय् जक लिकुंकाः नेवाः भासं खँ ल्हाय् मसःपिं नेवाःत जक मखु, ह्वाज्यस् नेवाः धाय्काः म्वाय्गुलिइ छु गौरव दइ ला ?
No comments:
Post a Comment