नेपालभाषा साहित्य उत्थानया ज्याय् महाकवि सिद्वदास महाजूया याेगदानया बारेय् ध्वाथीका दिसं ?

 

नां :- सिद्धिदास महाजु

(ने.सं.९८७ यंलागा:- ने.सं.१०५० कछालागा: १)

थाय्बाय्  :-केलटोल , यें । कुलछें :-ख्वप ।

 बौ:- लक्ष्मीनारायण अमात्य, 

मां :-हर्षलक्ष्मीअमात्य

ब्बं :-ज्योतिष , नीति , काब्य

च्व-भाय्:- नेपालभाषा व  नेपाली

च्व: :- कविता ,खण्डकाव्य ,महाकाव्य , बाखं व च्वखँ

 

नेपालभाषाया सकृय महारथी थःगु पारिवारिक अार्थिक समस्या जुसानं मा. भाय्रया नितिं तन, मन, धन, बिया नेपाल भाषाा सािहतय सेवा यानादीम्ह 

नेपालभाषाया पद् विधाय्र याेगदान बिया क्रान्तिकारी पलाः तयादीम्ह महारथी खः । 

बनारसं पिहावःगु न्हापांगु कृति ः:-समस्यापूर्ति (कविता ),सुन्दरी ,बर्ष १ ,लीला ५ ,कार्तिक संक्रान्ति ,वि.सं.१९६३ (ने.सं.१०२६ ) दिम्ह खः । 

भानुभक्तं गथे रामायणा च्वंथे नेपालभाषा सिद्विरामायणा च्वया महाकाव्य च्वयादिम्ह जुल । 

४४ गू कृति मध्ये छगू जक सफू सज्जन हृदयाभरणा (१०४०) स पिहावःगु जुल । 

अातक्क १४ गू सफू पिदने धुंकूगु जुल गुकि मध्य मध्ये ११ सफूया पाणड् लिपि नेपालभाषा परिषदय्र मूनाच्व.गु दु । 

भजन, सील, तुत जक लिकनाुच्वंगु  यात नेपालभाषाा कविता धाः चिनाखः रूप िबयादीम्ह खः । 

नेपालभाषाया दाेहा चाैपाया नियम कथ. च्वयायातःगु सञज्जन हृदया भरणा (१०४०) पिथंगु जुल । थ्वहे न्हापंगु चिनाख सफू खः । 

बाैदिक रूपं सामाजिक, सांस्कृतिक, परिवेशयात विचायाना उपदेशयात्मक, िशक्षाात्मक कथंया काव्य रचना यानाः मूलभूत प्रवृित हिकावील । 

अथेहे पुराण जातकया जक लिकनाच्वंगु यात समसामियक विषयाबस्तुइ दुथ्याका यानादीम्ह खः । 

शाषक, सामन्ति वर्गतयेगु गुब्लेन जय जय यानाः  कविता च्वयामदिम्ह खः । रू नीतितपरक, ज्ञानमूलक, शिक्षाा मूलक चेतना मूलक, नैतिक या जः ह्वलेगु समाजय्र शिक्षाा या चेतना थनेगु ज्या समाजयात माःगु फुचाथे फूगु चाःगु विषयया सफू च्वया जनतायात सुशिक्षित चेतना थनेगु ज्या समाजयात माः फुचाथे फूगु चाःगु विषयया सफू च्वया जनतायात सुसूचित यायेगु सुंस्कृत यायेगु ज्या याना दिम्ह महाकवि खः ।

नेपालभासा साहित्यपाखें भाैगाेलिक वातावरणा जीवन शैली, धर्म, संस्कृति, मूलय मान्यता सशक्त रूपं व्यावन, नेवाः जातियात अमर यानाः तयेगु मूवंगु याेगदान बियादीम्ह खः । 

थ्वय्कया  हुलाक टिकट नं पिहावःगु दु । 

कृति  सफू पिदंगु :-

१.सज्जन हदयाभरण, ने.सं. १०४०

२. सत्यसती (खण्डकाव्य), ने.सं. १०८३ 

३. संवाद (कविता), ने.सं. १०८६ 

४. सिद्धिरामायण किष्किन्धाकाण्ड, (महाकाव्यया छगू काण्ड) ने.सं. १०८७ 

५. शुकरम्भा संवाद व रम्भाशुक संवाद (कविता) ने.सं. १०८७ 

६. सिद्धिदास थ:गु मिखाय् व शिवविलास बाखं, ने सं. १०८७ … 

७. सरल छन्दबोध व सूक्ष्मछन्द ने.सं. १०९१ 

८. संचय (कविता) ने.सं. ११०२ 

९. सनातन धर्म (कविता), ने.सं. ११०४

१०. सर्वबन्धु (चिच्वखँ), ने.सं. १११२ . 

११. संसार दु:खया खँ, (काव्य), ने.सं. १११३ 

१२ सत्यमदन (कामशास्त्र) ने.सं. १११५ 

१३ सप्तस्तुति ने.सं. १११८ . 

१४ स्वदेश वस्त्र नेपाल ८६ ने.स. १११८ 

१५. स्वंगू  ऋण, ने.सं ११२०

सफू पिमदंनिगु :-

१.प्रेमसागर  वि.सं. १९४८ 

२. सिद्विरामायण, वि.सं. १९६९ 

३. सत्य ऋण, वि.स. १९७१ 

४. सरल श्रुतबोध, वि.सं. १९७१ 

५. सज्जन कण्ठाभरण, वि.सं. १९७१

६. शारदा भजन, वि.सं. १९७१ 

७. सुख-दु:ख, वि.सं. १९७२ 

८. विजुली वि.सं.`१९७२

९. संगदोष, वि.सं. १९७२ 

१ ०. साधारण धर्म, वि.सं. १९७२ 

३ ११. सर्वभक्ति, बि.सं. १९७२ 

१२. सदां लिला, वि.सं. १९७२

१३. सत नीति, बि.सं. . १९७३ 

१४. सप्त विवाद, वि.सं. १९७३ 

१५. सकतां श्लोक, वि.सं. १९७४
१६. सल्हा-साहुति, वि.सं. १९७५ 

१ ७. संग सुमन, वि.सं. १ ९७६ 

१८. स्वगु गुण, वि.सं. १९७६ 

१९. सकतां मा:, वि.सं. १९७६ 

२०. समाचार, वि.सं॰ १९७८

२१. सर्वकर्म, वि.सं. १९८०
२ २. सिद्धिव्याकरण वि.स. १९८३
२३. शिवपिनास, वि.सं. १९८६ 

मेगु १२ गू सफुया नां लुइके मफुनि । 

ज्या :- व्यापार व सफू च्वयेगु ‘ 

भ्रमण :- भारत

म्हसिइका :-

थ्वयकलं दक्लय् न्हापां वि.सं. १०६३(ने.सं.१०२६) स नेपाली भाषाया ‘सुंदरी’ पत्रिकाय् नेपालभाषां समस्यापूर्ति कविता च्वया: पिकयादिल । 

थ्वयक:या “सज्जन ह्रदयाभरण’ (१०४०) नेपालभाषाया दकलय् न्हापां थासा आखलं पिहां व:गु कबिताया सफू ख: ।

थ्वय्क:या “सिद्विरामायण’ नेपालभाषाया न्हापांगु महाकाव्य ख: । थ्वय्क:या छम्ह शिष्य कविरत्न सिद्धिचरण श्रेष्ठया धापू थथे दु -’कविवर सिद्धिदासयागु प्रादुर्भाव थुगु ईयागु नेपालभाषायागु विकासय् तसकं हत्त्वपूर्ण ख: ।.… सिद्धिदास महाजु अन्तरप्रेरणाया कवित्व प्रतिभा बिलिबिलि जा:म्ह व्यक्ति ख: ।- सिद्धिचरण श्रेष्ठ,१११२