छुंनं वाक्ययात व्यवस्थित रूपं ब्वथलेगु याइबले जक उपवाक्य जुइ । थथे ब्वथलेधुंकाः
बनेजुइगुयात हे पदावली धाइ । अले पदावली यातनं नं
ब्वथले धाःसा पद जुइ ।
शब्द वाक्यय् छय्लयेवं पद जुइ । उकी सम्बन्ध-तत्त्वया रूपय् विभिन्न व्याकरणिक
कोटित प्रयोग जइ। धायेकि लिङ्ग, वचन, पुरुष, कारक, काल, पक्ष, भाव, आदर, करण-अकरण, प्रेर
णार्थक इत्यादि थुइकीगु रूपतत्त्वत च्वंवइ । थुकथं शब्द तत्त्वयात अर्थतत्त्व मानय
यानाः उकी आधेय तत्त्वया रूपय विभिन्न व्याकरणिक तत्त्व तो छगू वा छगुलिं अप्वः
पदया भवः हे पदावली खः ।
(क) हाकुम्ह दु
(ख) हाकुम्ह भौचा अन
दु ।
(ग) हाकुम्ह तधीम्ह भौचा अन क्वय्
दु ।
(घ) हाकुम्ह ग्यानपुम्ह भौचा भ तधीम्ह भौचा अन क्वथा
__थन मूलतः निताजक ख द न्याने विधेय ब्व ।
न्ह्यःने च्वंगु उद्देश्य ब्वय = । थ्व अर्थतत्त्व खः, केन्द्रीय तत्त्व खः । थुकियात शीत ब्वय् मूल तत्त्व दु खः ।
थ्व अर्थ-तत्त्व नं खः, केन्दीय
यूने
च्वंगु विधेय बयान याःसां भौचा-या जक खं खः, उकिं थ्व छग पदा भौचा दु। भौचा अन क्वथाय् दु। धीम्ह भौचा अन क्वथाय् सुंक
च्वनाच्वंगु दु । बालक ख द न्ह्यःने च्वंगु उद्देश्य (Subject) ब्व व ल्यूने च्व याने च्वंगु
उद्देश्य ब्वय् नं मूल छता रूप द व खः भा कियात शीर्ष-पद नं धाइ। तत्त्व
नं खः, केन्दीय
तत्त्व नं खः । उद्देश्य ब्व न्ह्याक्व उकिं थ्व छगू पदावली खः । विधेय ब्वय
नं न्ह्याक्व दानाच्वंगु खः, उकि थ्व छगू नं पदावली खः । वास्तवय अब न छगू-छगूजक जसां पदावला
पाया भौचा व दु नं पदावली हे मानय याइ ।
पदावली जुइत निगू वा निगुलिं अप्वः पद दयेमाः । असे हे
धायेगु याः । थुगु ल्याखं दकलय् न्हापांया भौचा
पदावलीया वर्गीकरण स्वंगु प्रकार दु ।
१ नाम-पदावली
.२ किया-पदावली
३ कियाविशेषण-पदावली
अथे पदावलीया चर्चाया सन्दर्भय्
विशेषण-पदावली व कियाविशेषणसावली निग यानाः न्यागूतक पदावली दयेकेगु चलन दु ।
वास्तवय् विशेषण व कियाविशेषण-पदावली नितां मूल पदावली मखुसे विशेषण-पदावली
म-पदावलीया विस्तारकजक व क्रियाविशेषण-पदावली कियाया विस्तारकजक खः,
उकिं नाम पदावली ब्वनेबलय् विशेषणा पदावली, क्रिया पदावली ब्वनबेलय् क्रियाविशेणा
पदवली समावेशी
नाम-पदावली ब्वनेबलय् विशेषण-पदावली, किया-पदावली ब्वनेबलय
कियाविशेण-पदावली समावेश जुइ ।
१ नाम-पदावली
नाम शीर्ष-पद जुइगु पदावलीयात
नाम-पदावली धाइ ।
थुकी नाम छगूसिबें अप्वः पद वइबलय् विशेषक व पूरक जुयावइ। विशेषक अथवा पूरक
न्ह्यागु वःसां व दक्वं नामया विस्तारक जक खः । क्वय्या प्रत्येक दसुया नितिं दकलय् ल्यूने च्वंगु अर्थात् जवय् च्वंगु
नाम-पदावलीया शीर्ष-पद खः । उकिया न्ह्यःने च्वंगु दक्वं विस्तारकजक खः । थुगु
विस्तारक पद अप्वः यानाः विशेषण-पद व पूरक-पद जुइ । नाम-पदावली क्वय् बियातःकथं
विभिन्न पदया संयोजनं निर्माण जुइ ।
(क) कारक व नाम
(क) कर्तृ-कारक कृदन्त विशेषण नाम
छं धाःम्ह मिसा
(ख) कर्म-कारक कदन्त
विशेषण नाम
रामयात दाःगु कथिं
(ग) सम्बन्ध-कारक नाम
रामया
म्ह्याय्
(घ) सम्प्रदान-कारक नाम
क्षमाया निंतिं पुजा,
विशेषण-पदावली
विशेषण-पदावलीया शीर्ष-पद विशेषण हे
जुइ । थुकी छग वा छगुलिं अप्व पद दयेफु । छगुलिं अप्वः दुगु पदत नाम-पदावलीया
विस्तारकजक खः । विस्तारकया रूपय् नामयोगी, कियायोगी व मेमेगु पदावलीत वयेफ।
विशेषण-पदावली धइगु नामया विस्तारक-पद-जक खः, उकिं नाम-पदावली मूल पदावली ख:, विशेषणपदावली उकिया सहायक
पदावलीजक खः ।
No comments:
Post a Comment