बुङ्गद्यो व किपुया स्वापु

शुद्वरत्न महर्जन, कीपू १

थौं सिवें १६८९ दँ न्हयो बुङ्गद्यो नेपालय् बिज्याकु बलय् ख्वप या जुजु नरेन्द्रदेव, येँ या बन्धुदत्त, यलया ललित ज्यापू व किपुया कर्कोटक नागराज प्यम्ह जानां हल।

द्यो यात रथय् तया दँय् दँसं बुङगं निसें यल देय् चाहिका हाकनं बुङ्गय् जाह्वला याः न्यायेकिगु चलन त्वाथला यलया जुजु श्री निवास मल्लं १२दँय् छक जक यायेगु चलन दयेकल।

थौं तक्कं नं १२दँय् छकः यलया जाह्वलायाः न्यायेके धुंका द्यो किपुलिइ साले धकाः चान्हेय् ९ठाडो ढुंगा०तःस्वा ल्वहं तक रथ सालाः अनं लितयंकिगु चलन दु।उगु ल्वहं द्यो रथ सले मजिइक पनेत तःगु धाइ।

यलय् लवंयाः न्याके धुंका रथय् नैक्यालं लुइधुंका कन्हे सुथय् याकः मिसा याः न्यायेकिइगु चलन दु।गुकिइ रथ यात छत्वाचा मिसापिं जक जानां सालिइ। द्यो रथ यलया इति त्वालय् निकालँय् थयंकिइ।

थनं लिपा मंगलय् फल्चाय् ज्योतिषिं भिं साइत पिकया उगु साइत या ४न्हु न्हयः किपुया प्यंङथाँ चुकय् जल पानेजु वयाः स्वाँ तः वइगु ख।उगु स्वाँ किपुया प्यंङथाँ चुकय् छगु परिवार पाखें निइ जुम्हं म्हयाये मचां लःल्हानां काइ।

थ्व परम्परा थौं तक्कं मदिक्क न्हायानां च्वन।यलया इति त्वालं द्यो रथ सालेत ४न्हु लिपा सकलें किपुमि जानां वनि।किपुपा धिमे नं ज्वना वनिइ।रथ सालाः जाह्वलाख्यलय् गालं थत हलकि द्यो रथ किपुलिइ हयेदु धयातल।थथे रथ सालेत गुठी संस्थान ललितपुर पाखें किपु नगरपालिका यात पत्र तकं बिइ।

४न्हु लिपा जाह्वलायाः कुन्हु सकल किपु लगायत आपालं याः स्ववनिइ।किपुया गुँदे लागाया दापा खलः पाखें इताछेँ या चिबहाः द्यो न्हयोने बुङ्गद्यो स्वया दापा थायेगु चलन थौं तक्कं मदिक्क न्हायानां च्वंगु दु।

थथे किपुलिसे आपालं पुलांगु सम्बन्ध दुगु बुङ्गद्यो या जात्रा नापं स्वापू दुगु चलन कथं किपुलिइ प्यंङथाँ चुकय् स्वाँ तःवइगु चलन थौं वया विवाद उत्पन्न जुया किपुलिइ स्वाँ तःवइगु चलन त्वादैगु सम्भावना ब्वलनावगुलिं सकलें किपुमि चिन्तित जुयाच्वन।

सकसिनं स्युगु हे खँ कि गःछेँ सुखी समाज या कुतलय् किपुलिइ प्यंङथाँ चुकय् सम्बन्धित आपलं लिसेया सहलह लिपा याकनं हे याकः मिसा व करुणामय बुङ्गद्यो या मुर्ति दयेकल। याकनं हे दयेकुगु उगु मुर्ति आपालं लावालस्कर सहित किपुलिइ हल।२(४न्हु लिपाहे उगु मुर्ति विवाद या कच्वं पिहांवल। बुङद्यो करुणामय लिसे मुख्य सम्बन्धित खलः ३२पानेजुु खलः पाखें द्यो तःगु खँय् आपत्ति प्वंकल। थौं तक्कं उगु विवाद या खँय् आपालं सरोकार निकाय पाखें द्यो उगु थासं लिकायेत पत्राचार यायेधुःकुगु दु।अथेसां गःछेँ सुखी समाज पाखें बिज्ञप्ति पिकायेगु बाहेक मेगु विकल्प या खँ ल्हागु तायेमदु।

छुं दिन न्हयो किपु नगरपालिका या आवहान कथं किपुया दापा खलः व मेमेपिं सम्बन्धित खलः नापं च्वंगु बैठक या क्वछिना कथं करुणामय व याकःमिसाया मुर्ति किपु नगरपालिका या मेयर या जिम्माय् लःल्हानां आ यातः बुङ्गद्यो या रथ जात्रा क्वचाये धुंकालि उगु मुर्ति या बारे आपालं सहलह ब्याका सकसिगु सहमति दयेका न्हाया वनेगु क्वछिना जुल।

थुगु क्वछिना यात लाकमं प्यंकेथें यानां उगु मिटिङ्ग या निर्णय यानांवंगु गःछेँ दाफा खलः पाखें तुरुन्त हे थगुहे निर्णय अमान्य धकाः बिज्ञप्ति पिकाल।

थौं करुणामय बुङ्गद्यो या रथ यात्रा न्ह्याका गाःबहायाः नयाकेकिगु इलय् थ्यन।३२ पानेजु संघ पाखें जल पानेजु यात किपुलिइ प्यंङथाँ चुकय् स्वाँ तःवनेगु मयायेत पत्राचार याये धुंका छुँ घण्टा लिपाहे गःछेँ सुखी समाज पाखें बिज्ञप्ति पिकाल गुकिइ परम्परा न्हायकेत बार्ता यानां गुलि कुहांवयेफु उलि कुहांवया खँ ल्हायेत थपिं तयार दुगु न्हयथनातल।

थ्व मचा म्हिते थें पहलं समस्या ज्यनिमखु।खँ आपालं स्यने धुंकल उकिं याकन लिमबाकुसें परम्परा निर्वाधरुपमा न्हाकेत व मुर्ति स्थापना या बारे मागु सहलह यायेत किपु नगरपालिका यात मध्यस्थता याकेत न्हापा या निर्णय कथं न्हयोने वनेगु बाहेक मेगु विकल्प जिंला मखं। 

नेपालभाषा साहित्य ३१४ २०७९ वःगु न्ह्यसःया लिसँ (सितला माजु)

  ३. ख. नय यात नसा मदु तिय यात वस मदु 

चाेने यात वास जित मदु 

लखि मखु पसि मखु न्हाकंप्वाचं दाया हल 

सिपाहीन घेरेयाना हल

 नेपालभाषा साहित्यिक अभियानया भाषा थुवाः प्रेमबहादुर कंसाकारं मुंकादिगु १५ पु ‘बाखं म्ये’ सपूmलिइ प्रकाशित जूगु खः । गुकि मध्ये ‘शितला माजु’  नं छगू म्ये खः । थुगु बाखं म्ये कहुकोला राग व परतालय् हालिइ  थुकिया रचनाकार अज्ञात खः । तत्कालीन राजा रणबहादुर शाहं तःकै वःपिन्त तामाकोसीइ पाखें पितना छवःगु यात बाखंया लिधंसाय्  थुगु म्येय् दुथ्याःगु दु । 

  कथाव्यथा छ। प्रतापसिंह शाहया काय् रणबहादुर शाहया  प्यम्ह महारानी दु । उकि मध्ये  छम्ह महारानीयात  अतिकं मतिना याइगु जुयाच्वन । जुजु रणबहादुर शाहया पालय् नेपालय् तःकै महामारी जुल ।  थःयात अतिकं महारानीयात  तःकै वइगु  चिउतायात ध्यानय् तयाः  तःकैवःपिं फुक्क मस्तय्त तामाकोसी खुसिइ पुला पितनाछवयेत हुकुम बिल । लाय्कू दुने कलहया हुनिं मानसिक रूपं पागल जुम्ह सन्काहा राजा रणबहादुर शाहं  तःकै  ल्वचं कःपिं फुक्कोसित पितिना छवयेगु लिसें, सीपिं फुक्कों  मचातय्त परम्पराअनुसार कथं ल्हाके व दाहसंस्कार यायेगु पल्सा  तामाकोसीइ  चुइकेमाःगु  हुकुमि बिल । 

 थुगु बाखं म्ये राजाया निरंकुश उर्दीया  हुनिं  थः सन्तानपिं कयाः  तामाकोसी विस्थापित जुइमाःगु अवस्थाया पीडा  व  थः   हे सन्तानया शव तामाकोसीइ  चुइकेमाबले जुगु दुखान्त घटनाया लिधंसाय्  नेपालभाषाया  शितला माजु म्ये हाःगु खः ।  तःकै वःपि प्रजापिन्त वासः यायेगु पल्सा तःकै वःपिं प्रजापिन्त देशं पितीना छवया थःगु थाय् बाँय् त्वता वनेमाःबलेया दुखान्त घटनायात शिलसिलाबद्ध रुपं म्ये च्वयादिगु खः खने दु । उगु इया साहित्यिक धारसिबें अतिकं पाःगु  ब्यागलं धार ज्वंगु खने दु ।  

राजा व  दरबारयाहे  विरुद्ध सः थ्वयेकुगुलिं नं थुगु बाखं म्ये झः तसकं महत्व दुगु खनेदु ।  करुण रसया लिधंसाय् च्वयातःगु थुगु म्येय् सामूहिक विस्थापन व थःथःगु  ह्याउँमचात  सीना दुख कयाच्वंगुलिसें, राजधर्म त्वःतूम्ह  राजा व  प्रजाप्रति राजाया  गैरजिम्मेवारीयात नं ध्याचू नकूगु खनेदु ।  थुगु शितला माजु म्ये्  येँय् यल ख्वप  भ्वँत, पलाञ्चोक भगवती, दोलालघाट व  दोलखा  जुया  तामाकोसीपारि विस्थापन जुइमाबले लँय् तुं  देवदेवीपिन्त याचना व  भाकल न्ह्यब्वयातःगु खः ।  ख्वपया तलेजु, भ्वतया  चण्डेश्वरी, काभ्रेया पलाञ्चोक भगवती व  दोलखाया महाद्यया  दर्शन यासें  तामाकोसीपारि वनेमाःगु  बयान  यानातःगु खः । 

 तःकै  लंकाबीम्ह   देवी शितला माजुयात तःकै  लंकाबीम्ह  देवीयात  बिन्ती यानाः  याकनं तःकै लंकाm बिइमाः धकाः लुँया  स्वां  छाइगु, बखुं ब्वयेकाबीगु  बचं बिइ ।  लँय् जुजुं  बास च्वनेगु थाय् मदया अले नयेगु नसाज्वलं मदया दुखः सीमाःगु यात दुखान्तशैली न्ह्यब्वयातःगु जुल ।

थप जानकारी नेपाली 

सितला माजु
हिन्दु धर्ममा विभिन्न देव देवीहरुको पुजा गर्ने गर्दछ तर सितला माजु (माई) को बारे कमैले मात्र सुनेको हुनु पर्दछ । नामले नै स्पष्ट छ कि सितलता प्रदान गर्ने भएकै कारण यस देवीलाई सितला माजु भनिएको हो । देशमा बिध्यमान प्रकोपबाट रक्षा गर्ने भएकोले सितला माजुलाई प्रकोप हर्ने देवीको रुपमा पुजिने गर्दछ । भक्तपुर -७, हनुमानघाटमा सितला माजुको मुर्ती स्थापना गरिएको छ । राजा रण बहादुर शाहको पालामा बिफरले महामारी रुप लिएको बेला कयौंको मृत्यु भएका थिए भने कयौं ब्यक्ती कुरुप समेत भएका थिए । यस समय राजाले आफ्नो छोरा गिर्वाण युद्ध बिक्रम पनि यो रोगको चपेटामा पर्ला भनेर रोगलागेका जनताहरुलाई देश निकाला गरेका थिए । सोही कारण नेवारहरु उपत्यकाबाट बाहिरिनु परेको थियो । यसरी बाहिरिएका नेवारहरुले बाहिरी जिल्लाहरुमा आफ्नो छुट्टै बस्ती बसालेका थिए । प्रकोपको बेला यहाँका जनताहरुले सितला माजुको स्तुति गरि उक्त प्रकोपलाई शान्त पारेका थिए भन्ने जनबिश्वास रहि आएको छ । जनतालाई प्रकोपको समयमा राजाले देश निकाला गरेको स्मरणमा एक गीति नाटक पनि मन्चन गरेका थिए । उक्त गीति नाटकको नाम पनि सितला माजु नै राखेको थियो । हाल कोभिडको प्रकोप देशमा फैलेको समयमा यस सितला माजु देवीको आव्हान एवं पुजा गर्नु पर्दछ ।
लेख: GR Ranjit

नेपालभाषा साहित्य ३१४ २०७९ वःगु न्ह्यसःया लिसँ

२. विक्रम चरित्र नाटकय् विक्रमादित्य व लक्ष्मीया प्रसंग गुकथं वःगु दु । 

विक्रम चरित्र बाखंया कथासार  विक्रम चरित प्याखंया च्वमिं जुजु भूपतीन्द्र मल्ल (प्राचिन कथा बस्तुया आधारय् च्वयातःगु) लक्ष्मी व सरश्वती प्रादुर्भाव जुया इपि निम्हे सु तःध धका ल्वापु ज्वीवं विष्णुयाके न्यनी । बिष्णु इपि निम्हं वरावर । उकिं बिष्णु थ्वया इन्साफ यायत न्याय निसाफ याय साह्म बिक्रमादित्य जुजुया थाय वनेगु सल्लाह विइ ।  अले इपि निम्हं उज्जैन देशया जुजु बिकमादित्यया थासे बना लक्ष्मी व सरश्वती न्याय फ्वं वनी । बिकमादित्य जुजु नं लक्ष्मी स्वया सरश्वती हे तधं धका न्याय इन्साफ याइ । थुकथं इन्साफ याय् वं जुजुया जीवन संघर्ष जाल ।  वयात लक्ष्मी अनेक दुःख कष्ट बिल । महारोगी तक्कं याना बिल । तर जुजु लक्ष्मी याना जूगु धका सीका सह हे याना च्वन । व राज्य तोता जंगलय् च्वं वनी ।  

थुबले थन बिकमादित्य जुजुयात आनन्दपुर देशया जुज चन्द्रकेतुया म्ह्याय् मय्जु अनङ्ग मञ्जरी मतिना याइ । अले इहिपा नं ज्वी । थुकथं महारोगी भाःत ल्यःह्म धका चन्द्रकेतु जजु थः म्ह्याय अनङ्ग मञ्जरी यात पितिना हइ, दुकाइ मखु । अय्सां इपिं अनाथ मण्डलय च्वना ह्नि छयाना च्वनी । छन्हु व जंगलय चन्द्रकेतु जुजुपि शिकार म्हितः वइ । यक्को शिकार याइ ।  जुजु बिक्रमादित्य थःगु मन्त्रया बलं शिकार याना ह.पि फुक्क चल्ला तय्गु न्हायप छपाछपा मदयका बिइ । अले थः कलायात चल्ला छह्म पवंके छवइ । बिया नं हइ तर व चल्लाया छपा दै मखु । उकिं थज्याझ अङ्ग हीनम्ह मयो धका लित तय्के छवइ । मेम्ह बिइ धका मातुमालिइबले निपां न्हायपं दुपि छह्महे लुइके फइ मखु । उकिं जुजु आश्चर्य चाइ ।  

थ्व सुयां मन्त्रया प्रभावं जूगु खः धका सिइका जुज व छु फ्वमे धाल ब बिइगु कबुल ल्हाइ।  विक्रमादित्य जुजु नं लक्ष्मीपूजाया दिनय् थ्व देशय् गनं मत च्याके भदु धैगु फ्वनी । चन्द्रकेतु जुजु नं थःगु राज्यय् थुकथं हे नायखि च्वयको । लक्ष्मीपूजाया दिनय् लक्ष्मी वइबले गनं नं मत खनी मखु । स्यूसें च्वना च्वनी । तर बिकमादित्यया अनाथ मण्डलय जक पाल्चा च्याका तःगु दै ।  लक्ष्मी जक पिलिपिलि पाल्चा मत छप्वाः च्याका च्वंम बिक्रमादित्यया अनाथ मण्डलय् वया खापा सका ध्वनी । 

जुजु थज्यागु अनाथ मण्डलय् वइह्म सु ! जि क्याः खापानं चायके मफु धायवं लक्ष्मी छं फुक्क अङ्ग पुरे ज्वी धुंकल धका धया हइ । अले खापा चायका लक्ष्मीया पूजा याइ । अनं लक्ष्मी स्वर्गय् थहां वनी। जुजुपि उज्जैन देवय लिहां बनी। थुकथं थ्व प्याखनय् बिभिन्न बाखं हना दय्का तःगु छगू बांलाःगु, हिसिद्गु, प्याखं खः । बिक्रम चरित प्याखं सफुति मल्लकालीन नेपालभाषा साहित्ययागु उन्नति व बिकास कमयात बांलाक प्रतिनिधित्व याना क्यगु दु । नेपाःयागु संस्कृति व नेपा—(मितय्गु सांस्कृतिक जीवनय् अतिंक मूवंगु  प्याखं खः । थुकि मनूतय्सं नखःया रुपय् न्याय्कावयाच्वंगु च्वंगु लक्ष्मी पूजाया उत्पति व महिमा थ्व सपूmया नुगःया जुयाच्वंगु दु । उकिं थ्व सपूmयागु सांस्कृतिक विशेषताया मू उच्च जू ।

नेपालभाषा साहित्य ३१४ २०७९ वःगु न्ह्यसःया लिसँ

१. शुक बहत्तरी परिचय  बियादिसँ ?  उकिया छपु बाखँ  विश्लेषाणा यानादिसं 

 "शुक-बहत्तरी" नेपालभाषा बाख-साहित्य आपालं पुला जू । नेपाल संवत् ६२५ यागु भागवत पुराण हे नेपालभाषाया सम्पूर्ण साहित्यमध्ये दकसिबे पुलागु साहित्यिक कृतिकथ नालाकयातःगु दु । संस्कृत, फारसी, हिन्दी, खस-नेपाली साहित्यय दुगु वाख-साहित्य नेपालभाषाया बाख- साहित्यय् नं दु, गथे शुक-बहत्तरी । ने सं. ८६६ सालय् च्चयातःगु थ्व शुक-बहत्तरी सफू भाषानिभाः प्रेमवहादुर कसा जुया सम्पादनय् च्वसापासाया प्रकाशन ने.सं ११०० स पिदंगु नेपालभाषाया अनुदित गद्य-कृति खः । 

शुकया अर्थ वाउँभत्तु व बहत्तरीया अर्थ ७२ न्हयेनि खः । थुकथं शुक-बहत्तरीया अर्थ वाउभत्तुया न्हयेनिगु बाखं धकाः सम्पादकजु न्यथनादीगु दु । थुकियात वाउँभत्तुं कंगु न्हयेनिगु बाखं धकाः धायेबलय् झ वालाक थुइ । नेपालभाषाय् शुक-बहत्तरी सफूजक मखु शुक-सप्तति बाख न दुगु ख जनकलाल वैद्यजु राष्ट्रिय अभिलेखालयस्थित नेपालभाषा अभिलेख ग्रन्थय् दुगु न्ह्यब्वयादीगु दु । वैद्य, ११०५ : ६९) नापं वय्कलं शुक-बहत्तरी ने.सं. ८६५ निसें ने स. ८१ दुनेया लूगु खन धयादीगु दु। (वैद्य, १११५ ६१) तर थ्व जनसमक्ष मवःगुलिं अध्ययनया लागि दुसाध्य जूगु दु । शुक-बहत्तरीया विषय प्रसंग थ्व सफुलिइ आर्थर ए माकडोनेलं न्ह्यब्वयात कथं वाउँभत्तुं कंगु ७२ पु वाखंया विषय प्रसंग थुकथं दु - भाःत परदेश वनाच्चम्हसिया कलात मेपि मिजत नाप ल्यवः कायेगु मनसुवाः यानाः थः भात लहिनातःम्ह चलाखम्ह वाउँभत्तुयाके सल्लाह काल । 

भत्तुं वयागु योजना साकार याःथे यानाः व फयेमालीगु खतरा क्यन अले फल्ना व धिस्का गथे आपद विपद बचे जुल अथे हे थः न जुइ मफयेक सु मिज नापलाः मवनेगु प्रतिज्ञा याकल । ख गथे ले धकाः अनुरोध यायेवं भत्तुं कनी । तर कॅक वनाः खनाप स्वापू दुम्ह मनुखं छु यायेमाली धकाः न्यनी । मिसा धाये मफयेव उखन्ह व पिहां मवंसा धाये धकाः वचन बी । थुकथं न्हयेन्हु (७०) नं दइ, भातम्ह लिथ्यकः वइ । (कसाः, ११०० मेगु सपुलिइ न्यथनात कथ - मदनसेन नायाम्ह ल्याय्म्ह थः कलाःनाप तसकं अनुरक्त जू । कार्यवश व थःगु छे त्वःता पिने वनेमाल । वया कला या वियोगजन्य पीडा मदयेकेत छम्ह वाउँभत्तु वैत प्रत्येक चान्हय् छपु छपु न्हयै पुगु बाख कनी । थुकथ ७० पु बाख ७० चा (रात) तक्क कने धुकाः लिपा मदनसेन लिहावइ । (पाण्डेय, १९७० : ३५९) ध्व दक्व बाख छम्ह बुद्धि दुम्ह वाउभत्तुपाखें थः प्रोषितपतिका गृहस्वामिनीयात पथभ्रष्ट जुइगुपाखें बचे यायेत कनातःगु खः ।

 भाःत विदेशय् वगुया कारण विह्वलजूम्ह प्रभावती छेपिने चा:यू वने मास्ति वयेकी । व वनीगु इलय् व छैया पजलय तयात म्ह वाउँभत्तुयाके सल्लाह काइ। अले व चलाखम्ह झगल व मिसाया उगु प्रस्ताव छगू अभिसन्धि यानाः जक अनुमोदन याइ कि यदि     संकटकाल वल धाःसा थुगुकथं विपद बचे जुइत थाके क्षमता दयेमाः । वाउभत्तुयागु थ्व चाल तसक ल्वावनापुसे च्वं । व मिसा वाउँभत्तयाके उगु संकट बचे याइगु बाख न्यनेत विन्ति यात। वाउभत्तु छपु बाखं कनी अले उगु बाखं न्यनाः ख थुइकाः उगुचा (राता फुइ । कन्हय्कन्ह न द्यः खिरखिउ धाइगु इलय् हाकन व प्रभावती मिसा पिने वने त्यनीबलय वाउभत्तु हाकनं छप बाख कनी, व चा न फुनावनी । (वेरिडेल, १९६७ : १५६) मेगु छगू सफुलिइ न्यथनातःकथं - थुकिया कथानक छम्ह ल्यायम्ह मदनसेननाप स्वापू दु, गुम्ह थः कलाःनाप आशक्त जू । जब व कार्यवश परदेश बनी वया कलाः कामात जुयाः परपुरुषलिसे जुइत उत्सुक जुइ, तर बुद्धिमान वाउँभत्तुयाके सहमति कायेगु मतिइ तइ । वाउँभत्तु वैत प्रतिज्ञा याकी न्हापां व इपिं फुक्क आपतिया प्रबन्ध याये फयेके माः, गुगु परपुरुषया संगमलिपा सम्भव जुइगु खः । थ्व हे खयात कयाः व धाइ थजाःम्ह मिजन थजाःगु अवस्थाय् थजाःगु प्रबन्ध याइ । मिसा उगु उपाय न्यनीबलय् वाउँभत्तु ७० पु बाखं ७० चा तक्क न्यकाः व मिसायात परपुरुषयाथाय् मछ्व से पना बी। लिपा वया भाःत थ्यकः वइ । 

(खण्डेलवाल, १९६९ ३०५) शरदचन्द्र शर्माभट्टराईजु थ्व बारे धयादीगु दु - भा:तम्ह परदेश वनाच्वंगु इलय् मेपिं मिजत नापया आकर्षणं सालाः सतीत्व तकेत तयार जूम्ह प्रभावतीयात हीरामन सुगां न्हयेनिचा (७२) तक्क पतिव्रता धर्म, चतुऱ्याई सम्बन्धी न्हयेनिपु (७२) बाखं कनाः छैयन पिने मछ्वःगु व उगु बाखया प्रभाव प्रभावतीया चरित्र भ्रष्ट जुइगु पाखें बचे जूगु ख हे शुक-बहत्तरीया मूल बाखं खः । (शर्मा भट्टराई, २०४२ : ११९-१२०) मुद्रित शुक-बहत्तरीया न्ह्यःने च्वयातःकथं हरिदत्र (संस्कृतया शुक-सप्ततिइ हरदत्त) नायाम्ह बनियां विक्रम नायाम्ह छम्ह ब्राम्हणयाके सु ऋषिपाखें काःगु विदग्ध चूडामणि नाम्ह बाखकनीम्ह वाउँभत्तु व मैना न्यासः (५००) असर्फी पुलाः न्यानाकाइ । वया मिसाह्यःम्ह काय मदनसेनयात उम्ह बुद्धिमान वाउँभत्तुं अबुया विरोधी व अभिमानी सत्य शर्मायागु बाख न्यके धुकाः वैगु मिसाह्यः स्वभाव तनी अले व थ: अबुयागु व्यापारय् ग्वहालि यायेत विदेश वनेत तयार जुइ । थः कला. प्रभावती वैश जाःम्ह व तसकं बालाःम्ह जुयाः वैत विशेष निगरानी तयेत वाउँभत्तुयात आग्रह यानाः व परदेश बनी ।

 व वने धुनेवं हे मन्त्री जयसेनया काय विजयसेनयात खनाः प्रभावित जूम्ह प्रभावती कुटुनी (मालिनी) पाखें वःगु सन्देशया भरय् विजयसेनलिसे रसवश लसपस याः वनेत तयार जुइ । कुलया मिसा मेपिं मिजतय्गु संकेतय् जुइमज्यू धकाः थुइका बीगु व वयागु चंचधाःगु व्यवहारया विरोधयाःम्ह मैनायात प्रभावती ककु म्वयेथ्यानाः स्यानाव्यूगु खनेवं व हे ढङ्ग ख थुइकेगु खःसा थःयात न स्यानाः बीगु ख थुइकाः विदग्ध चूडामणि वाउँभत्तुं विशेष कूटनीतिया ग्वाहालि काइ । व प्रभावतीया उगु ज्यायात तप्यक विरोध याइमखु, बरु ल्यासेया इलय् फक्व रसरङ्ग याये हे माः । तर उकिया लागि थःगु इज्जत बचे यायेत फलानायाके दुगुथें जाःगु चातुर्य नं दये हे माः, छके नं अजाःगु बुद्धि-चातुर्य दुसा हुँ, मदुसा वनेमते धकाः धाइ । वाउँभत्तुं धायेत स्वःगु बुद्धि-चातुर्य छ गजाःगु खः धैगु खं सीकेत, थुइकेत प्रभावतीया इच्छा जुइ अले वाउँभत्तुपाखे उगु ख सीकेत व पिहाँ मवसे छेय् हे च्वनी । वाउँभत्तुं लक्ष्मी नायाम्ह चलाखम्ह गृहिणी थः भाःतया न्ह्यःने थःगु चलाखि गकथं इज्जत बचे यात धैगु बाखं न्यकी । उगु बाखं न्यन्यं न्यन्यं प्रभावतीया न्ह्यःवइ । कन्हे, कस नं हाकनं सन्ध्याइलय् मिजं नापलायेत वनेत्यम्ह प्रभावतीयात वाउँभत्तु इच्छा वकाः पनावी । अले     

 मिसाया चलाखी विषययाग बाख कनी । थुकथं न्हयेछचा (रातफुइ, न्हयेनिचा (राताय बाख कनाच्वंबलय मदनसेन परदेश छेय लिहावइ । थुकथं प्रभावतीया शीलया रक्षा जुइ ।